Izraz ''osobe sa invaliditetom'' označava osobe sa urođenom ili stečenom fizičkom, senzornom, intelektualnom ili emocionalnom onesposobljenošću koje usled društvenih ili drugih prepreka nemaju mogućnosti ili imaju ograničene mogućnosti da se uključe u aktivnosti društva na istom nivou sa drugima, bez obzira na to da li mogu da ostvaruju pomenute aktivnosti uz upotrebu tehničkih pomagala ili službi podrške. Oni su jedna od najugroženijih kategorija stanovništva u Republici Srbiji. Ne postoji precizna evidencija njihovog broja, ali prema podacima navedenim u Strategiji unapređenja položaja osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji (2006.) smatra se da ima oko 10% stanovništva (700-800.000) koje može da se uvrsti u ovu kategoriju. Po analogiji, u našoj opštini trebalo bi da ima preko 14.000 osoba sa nekom vrstom invaliditeta.
Kao socijalno ugrožena grupa osobe sa invaliditetom se nalaze na najnižoj lestvici siromaštva i socijalne isključenosti. Osim problema materijalnog siromaštva postoje i drugi koji dodatno otežavaju njihov položaj, kao što su predrasude, nerazumevanje i neprihvatanje od strane okruženja, diskriminacija, nepristupačnost osnovnim socijalnim, zdravstvenim i drugim uslugama i dr. Uzroci siromaštva su višeslojni i treba ih tražiti ne samo u dostupnosti osnovnim uslugama već i obrazovanju, kapitalu, radu i smanjenom učešću u procesu donošenja odluka.
Umesto ranije preovladavajućeg medicinskog modela, gde se invalidnost doživljavala kao individualni problem prouzrokovan bolešću, povredom ili nekim drugim oštećenjem zdravlja i kao takav zahtevao medicinsku pomoć i negu koje pružaju profesionalci, u poslednje vreme sve više se prihvata socijalni model invalidnosti koji probleme osoba sa invaliditetom shvata kao proizvod socijalne organizacije i stavlja težište na probleme sa kojima se one suočavaju u svakodnevnom životu. U skladu sa tim, aktuelni međunarodni standardi pitanje njihovog tretmana više ne postavljaju kao segment socijalne politike već kao pitanje poštovanja ljudskih prava i jednakih mogućnosti, gde se problem invalidnosti sve više postavlja kao problem društva, a ne kao problem pojedinaca. Društvo je to koje treba da stvara uslove da bi sposobnosti bile osnova za njihovo socijalno uključivanje kao ravnopravnih građana naše zemlje, uz poštovanje različitosti i principa jednakih mogućnosti baziranih na jednakim pravima.
Mnogo naših sugrađana je, sa pravom mogu reći, diskriminisano jer ne mogu da koriste mnoge usluge koje su im potrebne. Pravo osoba sa invaliditetom na puno i ravnopravno učešće u životu društvene zajednice obuhvata i pravo na izgrađenu i dostupnu sredinu. Nedostupnost i neprilagođeno okruženje je bitan faktor diskriminacije, odnosno uskraćivanja jednakih mogućnosti neophodnih za ostvarivanje njihovih prava. Standardna pravila Ujedinjenih Nacija o izjednačavanju mogućnosti za osobe sa invaliditetom definišu izjednačavanje mogućnosti kao ''proces kojim različiti delovi društva i okoline, kao što su službe, delatnosti, informisanje i dokumentacija postaju dostupni svima, posebno osobama sa invaliditetom''.
Veličinu nekog grada ne čine samo građevine, ulice i nove tehnologije već i raznovrsnost i kvalitet odnosa koji u njemu postoje. Ako ne želimo da Kruševac podseća na neku balkansku kasabu pravo iz nedođije moramo mnogo toga da promenimo. Pripadnost modernom svetu ne ogleda se samo u tome što gledamo američke filmove, premijer-ligu ili kalčo već i po tome koliko smo univerzalne vrednosti kojima moderan svet teži spremni da prihvatamo i primenjujemo u svom životu. Postoji li stvarna želja za promenom, trebalo bi da krenemo od kojima je ona najviše potrebna, a naši sugrađani sa invaliditetom je zasigurno sa pravom očekuju.
(Objavljeno u kruševačkom nedeljniku ''Grad'')
Kao socijalno ugrožena grupa osobe sa invaliditetom se nalaze na najnižoj lestvici siromaštva i socijalne isključenosti. Osim problema materijalnog siromaštva postoje i drugi koji dodatno otežavaju njihov položaj, kao što su predrasude, nerazumevanje i neprihvatanje od strane okruženja, diskriminacija, nepristupačnost osnovnim socijalnim, zdravstvenim i drugim uslugama i dr. Uzroci siromaštva su višeslojni i treba ih tražiti ne samo u dostupnosti osnovnim uslugama već i obrazovanju, kapitalu, radu i smanjenom učešću u procesu donošenja odluka.
Umesto ranije preovladavajućeg medicinskog modela, gde se invalidnost doživljavala kao individualni problem prouzrokovan bolešću, povredom ili nekim drugim oštećenjem zdravlja i kao takav zahtevao medicinsku pomoć i negu koje pružaju profesionalci, u poslednje vreme sve više se prihvata socijalni model invalidnosti koji probleme osoba sa invaliditetom shvata kao proizvod socijalne organizacije i stavlja težište na probleme sa kojima se one suočavaju u svakodnevnom životu. U skladu sa tim, aktuelni međunarodni standardi pitanje njihovog tretmana više ne postavljaju kao segment socijalne politike već kao pitanje poštovanja ljudskih prava i jednakih mogućnosti, gde se problem invalidnosti sve više postavlja kao problem društva, a ne kao problem pojedinaca. Društvo je to koje treba da stvara uslove da bi sposobnosti bile osnova za njihovo socijalno uključivanje kao ravnopravnih građana naše zemlje, uz poštovanje različitosti i principa jednakih mogućnosti baziranih na jednakim pravima.
Mnogo naših sugrađana je, sa pravom mogu reći, diskriminisano jer ne mogu da koriste mnoge usluge koje su im potrebne. Pravo osoba sa invaliditetom na puno i ravnopravno učešće u životu društvene zajednice obuhvata i pravo na izgrađenu i dostupnu sredinu. Nedostupnost i neprilagođeno okruženje je bitan faktor diskriminacije, odnosno uskraćivanja jednakih mogućnosti neophodnih za ostvarivanje njihovih prava. Standardna pravila Ujedinjenih Nacija o izjednačavanju mogućnosti za osobe sa invaliditetom definišu izjednačavanje mogućnosti kao ''proces kojim različiti delovi društva i okoline, kao što su službe, delatnosti, informisanje i dokumentacija postaju dostupni svima, posebno osobama sa invaliditetom''.
Veličinu nekog grada ne čine samo građevine, ulice i nove tehnologije već i raznovrsnost i kvalitet odnosa koji u njemu postoje. Ako ne želimo da Kruševac podseća na neku balkansku kasabu pravo iz nedođije moramo mnogo toga da promenimo. Pripadnost modernom svetu ne ogleda se samo u tome što gledamo američke filmove, premijer-ligu ili kalčo već i po tome koliko smo univerzalne vrednosti kojima moderan svet teži spremni da prihvatamo i primenjujemo u svom životu. Postoji li stvarna želja za promenom, trebalo bi da krenemo od kojima je ona najviše potrebna, a naši sugrađani sa invaliditetom je zasigurno sa pravom očekuju.
(Objavljeno u kruševačkom nedeljniku ''Grad'')